ՈՒ՞ր ես, Չարենց
-Ես ձեր բիբերի մեջ եմ, շուրթերին ու լեզվին, հեռվում մի որոնեք...
Չարենցի մահվան օրը քաղաքի վրա ծանր մի մուժ իջավ ու առայսօր տեղից չի շարժվում:
Դա միայն կորսված մարմնի ցավ չէր:
Դա կորած ամոթի, մորթված խղճի, հոշոտված մտքի, բռնաբարված արդարության ցավ էր:
Հազար ու մի ցավ էր, գրողի ցավ էր, գրողուցավ էր: Դրա համար էլ այդպես ծանրացել է,
դարձել խավար ու չի հեռանում, որովհետև Լույսը դեռևս մեր երազներում է, շա՜տ հեռվում.
Գիշերը ամբողջ հիվանդ, խելագար,
Ես երազեցի Արևի մասին,
Շուրջս ոչ մի ձայն ու շշուկ չկար,
Գունատ էր շուրջս, գիշեր ու լուսին...
Եվ այդ խավարում մենք մարմնիդ հետ քո գերեզմանն էլ ստորաբար թաքցրինք, որ սրբատեղի
չդառնա:
Մա՞րդ էլ սեփական հանճարեղ մեռելի նկատմամբ էսքան դաժան լինի:
Բայց հողի տակից Լույս է բարձրանում, երկնքից Լույս է իջնում, իսկ մենք խելագարի պես
դեռ երկու մետր շիրմատեղն ենք որոնում, որ այնտեղ մեղքերի թողության խունկ ծխենք, մոմ
վառենք և մտքում մեր հոգու փրկության աղոթք մրմնջանք:
Բայց դա ընդամենը ինքնախաբեություն է:
Ների՛ր, մեր խենթ հանճար, դու մեր Սասնա Ծուռ, կրակի հետ խաղացիր:
Ախր միայն դու՛ կարող էիր այդպես «Թիֆլիսցի նեղճակատ կինտոյին» բանաձևել.
Բազմել է ցարերի գահին
Թիֆլիսցի նեղճակատ կինտոն,
Խրոմե սապոգներ հագին՝
Եվ գահը արել է ֆայտոն։
Նստել է, քշում է բռի,
Վարգում է, ոստնում է, անցնում,
Տիրան է, Ներոն է, բռի,
Սփռում է արյուն ու արցունք...
Հողից Լույս է բարձրանում, երկնքից Լույս է իջնում, որ Հայոց խավարը ցրի:
Դա Չարենցի Լույսն է, իսկ մենք ութուկես տասնամյակ դեռ հանճարի գերեզմանն ենք
որոնում:
Չե՛նք գտնի, եթե այսպես որոնենք, որովհետև կորցնելը հեշտ է, գտնելը՝ դժվար, որովհետև
ավելի շատ ուրիշի հողն ենք ծաղկեցնում և օտարի շիրիմները խնամում:
Մեր սուրբ մեռելները խռովել են մեզանից:
Չէ՛, նրանք մեծ են ու ներել գիտեն, այդ մենք ենք անտեր թողել մեր լույս շիրիմները և
օտարներին ենք խունկ ծխում:
Հողից Լույս է բարձրանում, երկնքից Լույս է իջնում, և այդ Լույսի մեջ Չարենցի տագնապող
հոգին հիշեցնում է՝
«Ով հա՛յ ժողովուրդ, քո միակ փրկությունը քո հավաքական ուժի մեջ է... Դուք նախ ձե՛զ
գտեք, ձեր կորած խիղճն ու արժանապատվությունը, Նարեկացի ունեցողի հպարտությունը,
ցրեք ձեր հոգու մղձավանջը, իսկ իմ հոգնած ոսկորները գտնելն անքան էլ դժվար չէ:
Շատերը գիտեն իմ տեղը, բայց վախենում են անգամ մեռած Չարենցից: Թաղե՛ք այդ վախը և
այդժամ ինձ էլ կթաղեք գոնե հանուն ձեր մեղքերի թողության»:
«Բացեք ձեր ականջները, խուլ մի ձևացեք, բացե՛ք ձեր աչքերը, կույր մի ձևացեք:
Չէ՞ որ ես ձեր բիբերի մեջ եմ...»:
Վրեժ ՍԱՐՈՒԽԱՆՅԱՆ
Հեղինակի նյութեր
Մեկնաբանություններ
Ասում են...
-
Ասում են Ռուսաստանի նախագահ Պուտինը Զանգեզուրի միջանցքի մասին ոչ մի նոր բան չի ասել Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմից հետո, որն ավարտվել է 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությամբ։ Միևնույն ժամանակ, հայտնի չէ, թե այս հարցում Հայաստանը, Ադրբեջանը, Իրանը, Ռուսաստանն ու Թուրքիան ինչպես են «ընտելանալու» միմյանց:
-
Ասում են… Ռուսաստանի տարածքին հեռահար ճշգրիտ զենքերով հարվածներ հասցնելու հնարավորություն ՈՒկրաինայի ԶՈՒ-ն չունի, հետևաբար, եթե հայտարարվում է, որ ՈՒկրաինային թույլատրվում է նման հարվածներ հասցնել, ապա դա նշանակում է, որ ՆԱՏՕ-ն ուղիղ մտնում է կոնֆլիկտի մեջ Ռուսաստանի հետ
-
Ասում են… Վլադիմիր Պուտինի այցն Ադրբեջան պատմական իրադարձություն էր, քանի որ այն նշանավորեց Հարավային Կովկասում Ռուսաստանի գլխավոր դաշնակցի փոփոխությունը։ Ավելի քան 30 տարի Հայաստանն այդպիսի դաշնակից էր, բայց հիմա որոշել է անցնել Արևմուտքի կողմը՝ ներառյալ Ֆրանսիան, ԵՄ-ը և ԱՄՆ-ը
-
Նիկոլն արգելել է իրեն նկարել Արարատների ֆոնին Ըստ մերձնիկոլական շրջապատից տարածվող լուրերի` կապիտուլյանտ ոչնչությունը հրահանգել է իր աշխատակազմի լուսանկարիչներին և օպերատորներին իրեն չպատկերել Արարատ լեռների ֆոնին:
-
Ասում են… Մի շարք երկրներում, ցավոք, նաև Հայաստանում մեծ խանդավառություն չկար այն հարցում, որ Ռուսաստանն ինչ-որ կերպ վերահսկեր Հայաստանով լոգիստիկ ճանապարհը Նախիջեւանի և Ադրբեջանի հիմնական տարածքի միջև։ Այստեղ, նախ և առաջ, Թուրքիայի շահն է
-
Ասում են… Ես հստակ ասել եմ՝ նյութական որևէ ակնկալիք, կլինի կազմակերպություն կամ անձ, եթե ինքը ներգրավված է այս շարժմանը, չի կարող ունենալ, սկսած ինձնից, փոխարենը՝ մենք բոլորս կստանանք Հայրենիք ու Պատիվ
-
Ասում են… Հիմա մենք բավականին բարդ շրջան ենք ապրում մեր բարեկամ, եղբայրական Հայաստանի հետ հարաբերություններում։ Դա նույնիսկ ավելին է, քան եղբայրականը, քանի որ այստեղ ավելի շատ հայեր են ապրում, քան՝ բուն Հայաստանում
-
Ասում են Մարտի 8-ից առաջ Մեծ Բրիտանիայի և ԱՄՆ-ի դեսպանատները զգուշացնում էին իրենց քաղաքացիներին զգույշ լինել Մոսկվայում՝ չասելով, թե ինչ է կատարվում
-
Ասում են… Իհարկե, Բրյուսելը շահագրգռված է Հայաստան-ՀԱՊԿ կապի թուլացմամբ, իսկ Դաշինքի պաշտոնական խոսնակները մեկ անգամ չէ, որ հանրային լավատեսություն են հայտնել ՆԱՏՕ-ի հետ մերձեցման Հայաստանի հեռանկարների վերաբերյալ
-
Ասում են…
Ափսոսում ենք, որ ՀՀ ղեկավարությունը, ըստ ամենայնի, գիտակցված որոշում է կայացրել՝ վարել ՌԴ-ի հետ հարաբերությունների հետևողական վատթարացման, Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցած ամեն ինչում Ռուսաստանին մեղադրելու գիծ։ Դա, իհարկե, հարիր չէ դաշնակցային հարաբերություններին
-
Ասում են Պաղեստինյան ՀԱՄԱՍ-ը 10-20-100 անգամ ավելի քիչ զենք ունի, քան ունեին Լեռնային Ղարաբաղի հայերը և ադրբեջանական բանակը իսրայելական բանակը չէ։ Թող Հայաստանում մտածեն։
-
Ասում են… Որոշ երկրներ փորձում են խաթարել ԱՊՀ անդամների օրինական իշխանությունը, ավանդական արժեքները և իրավիճակն ամբողջությամբ: Անհրաժեշտ է կանխարգելիչ աշխատանք՝ ԱՊՀ երկրների անվտանգության ապահովման համար։
-
Ասում են… Ռուսաստանը և Բելառուսը օգուտ չունեն իսրայելա-պաղեստինյան հակամարտությունից: ՈՒ՞մ է այն ձեռնտու Մեզ ու ռուսաստանցիներին կշտամբում են «Ձեռնտու է Ուկրաինան հետին պլան է մղվել» Լսեք, եկեք անկեղծ լինենք այն, որ մեր մասին սկսել են ավելի քիչ խոսել, թերևս, վատ չէ: Բայց ո՛չ այդ գնով։ Մարդիկ են զոհվում։ Ինչի՞ վրա ենք ուրախանալու։
-
Ասում են…
Աշխարհում արևմտյան ազդեցությունը հսկայական ռազմաֆինանսական բուրգ է, այն իրեն պահելու համար անընդհատ նոր «վառելիքի» կարիք ունի՝ ուրիշներին պատկանող բնական, տեխնոլոգիական, մարդկային ռեսուրսներ
-
Ասում են…
10 ամսվա շրջափակումից հետո՝ սեպտեմբերի 19-ին, ադրբեջանական զինված ուժերը դաժան հրետակոծության ենթարկեցին Լեռնային Ղարաբաղը։
Սիրտս կոտրվում է, երբ իմանում եմ Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված և Հայաստան զանգվածաբար փախչող հազարավոր հայ ընտանիքների ցավի, կորստի, մարդու իրավունքների կոպիտ խախտումների մասին:
Տարածաշրջանային
